సంఘంలో నీతికీ స్త్రీవాదానికీ, స్త్రీల ఆర్ధిక స్వాతంత్ర్యానికీ సంబంధం వుందా? అసలు స్త్రీలకి ఆర్ధిక స్వాతంత్ర్యం వుండాలా? వొద్దా?
దాదాపు ఇరవై యేళ్ళ కింద మా పెళ్ళైన కొత్తలో అప్పుడప్పుడూ సేలం దగ్గర మా అత్తగారింట్లో సెలవులు గడిపే దాన్ని. మా అత్తగారింట్లో అప్పట్లో “విమెన్స్ ఎరా” అనే పత్రిక వచ్చేది. నేను దాన్లో కథలు చదివేదాన్ని. వాటిని “heart warming stories” అని పిలిచే వాళ్ళు. అన్ని కథల్లో దాదాపు ఒకటే వస్తువు ఉండేది. (ఇప్పుడూ అంతేగా?)

ఇద్దరు అమ్మాయిలు- స్నేహితురాళ్ళు. ఇద్దరూ మంచి చదువు చదువుతూ వుంటారు. ఎప్పుడు క్లాసులో ఒకళ్ళు ఫస్టు, ఇంకొకళ్ళు సెకండు వస్తూ వుంటారు. పెద్దవుతారు. ఇద్దరిలో ఒకరు (సాధారణంగా సెకండొచ్చే అమ్మాయి!) చాల పెద్ద ప్రొఫెషనలవుతుంది. సంఘంలో పెద్ద పేరూ, డబ్బూ, అన్నీ సంపాదించుకుంటుంది. కానీ పెళ్ళి కాదు! ఒకవేళ పెళ్ళయితే భర్త ఇంకొకరితో సంబంధం పెట్టుకుని వుంటాడు. కొడుకు చదువబ్బక డ్రగ్ అడిక్ట్ అవుతాడు. కూతురూ చదువబ్బక వీలైతే పెళ్ళి కాకుండా గర్భవతి కూడా అవుతుంది!. మొత్తానికి ఆమెకి జీవితంలో మనశ్శాంతి వుండదన్నమాట.

అదే ఇంకో ఫస్టు వచ్చే అమ్మాయి, పెళ్ళవగానే “నేను ఉద్యోగం వదిలేసి ఇంటినీ, మిమ్మల్నీ, పిల్లల్నీ చూసుకోదల్చుకున్నాను” అని చెప్తుంది. అలాగే చేస్తుంది. ఆమె పిల్లలు రత్నాలు, ఆమె ఇల్లు స్వర్గం, ఆమె భర్త- ఇక అతని సౌఖ్యం గురించి పుస్తకాలే రాయొచ్చు! చాలా యేళ్ళ తరువాత ఇద్దరు స్నేహితురాళ్ళూ కలుస్తారు. ఒకరినికొరు చూసుకొని ఆశ్చర్య పోతారు. అప్పుడు రెండో ఆమె మొదటి ఆమెని అడుగుతుంది, “నా జీవితం ఎందుకిలా అయింది” అని! దానికామె అంటుంది, “మూర్ఖురాలా! పవిత్రమైన స్త్రీ జన్మ ఎత్తి ఉద్యోగమూ, డబ్బూ అంటూ ఎండ మావుల వెంట పరుగులు తీసావు. నీ స్వార్థమే తప్ప ఇంట్లో వాళ్ళ అవసరాలు గమనించలేదు. నీ ప్రేమకై ఎదురుచూసి అది లభించక వాళ్ళా ప్రేమను ఇంకొక చోట వెతుక్కున్నారు. ఇప్పటికైనా కళ్ళు తెరు” అంటూ ద్రౌపదీ దేవి సత్యభామకి ఇచ్చిన లెక్చరు లాటిదే ఇస్తుంది. ఆమె వెంటనే పోస్టులో తన రెజిగ్నేషన్ లెటరు పంపేసి, పని మనిషిని మానిపించి ఇల్లు తుడుస్తూ వుంటుంది. ఆమె భర్త ఆమె వైపు మురిపెంగా చూస్తూ వుంటాడు!

నేనూ, నా స్నేహితురాలొకామె ఈ కథలు చదివి తెగ బాధ పడేవాళ్ళం. నేనేమో ఎమ్మెస్సీ ఫిజిక్సూ, ఆమేమో ఎలెక్ట్రికల్ ఎంజినీరింగూ! పైగా ఎన్నో పోటీ పరీక్షల్లో నెగ్గి పెద్ద ప్రభుత్వ రంగ సంస్థలో చిన్న వయసులోనే గెజిటెడ్ రాంకు ఉద్యోగాలు! మరి  ఉద్యోగాల్లో వున్న ఆడవాళ్ళ గురించి ఇలా రాస్తే ఏడుపు కాక ఇంకేం వస్తుంది. పైగా మా ఇంట్లో అందరు ఆడవాళ్ళూ ఉద్యోగస్తులే! (మా అమ్మతో సహా!). ఆ అమ్మాయైతే ఆ మేగజీన్ కి “Men’s era” అనీ, ఆ కథలకి “blood boiling stories” అనీ పేరు పెట్టేసింది.

తరువాత నాకు బసవరాజు (జ్యేష్ట) గారి కథల పుస్తకం ఒకటి దొరికింది. సరళమైన సెన్స్ ఆఫ్ హ్యూమరుతో చాలా బాగుంటాయి ఆయన కథలు. కానీ, మళ్ళీ అదే టైపు! టెంతు వరకూ చదువుకుని ఇల్లూ వాకిలీ చూసుకునే స్త్రీల సంసారాలూ కుటుంబాలూ బాగుంటాయి, పెద్ద చదువులు చదివి ఉద్యోగాలు చేసే స్త్రీల కుటుంబాలు బాగుండవు. (కాబట్టి implied meaning ఏమిటంటే ఆడవాళ్ళు ఇంటి పట్టున వుంటే సంఘం బాగుంటుంది.)

ఈ మధ్య ఇంకేదో రెండు మూడు పుస్తకాల్లో (అనైతికం లో కూడా!) ఇదే చదివాను. విద్యాధికులై వృత్తి మీద ఇష్టం వుండే ఆడవాళ్ళు మూడొంతులు పెళ్ళీ సంసారమూ లేక “మోడు” ల్లాగా మిగిలిపోతారు (వినటానికే ఎంత ఎబ్బెట్టుగా వుంది ఆ మాట!). ఒకవేళ పెళ్ళయినా వాళ్ళ వల్ల కుటుంబాలకేమీ సుఖం వుండదు. ఇప్పుడు కూడా ఇలాటి స్టీరియో టైపింగు చూస్తే (చదివితే!) మనసు బాధతో మూలుగుతుంది.

ఎందుకని చాలా వరకు విద్యాధికులైన స్త్రీలనీ, పెద్ద ఉద్యోగాలు చేసే స్త్రీలనీ చూస్తే చాల మందికి ఒకరకమైన అసహనం? విద్యాధికులైన స్త్రీలు అహంభావులై వుంటారనీ, అన్ని విలువలనీ ధిక్కరిస్తారనీ, ఇల్లూ వాకిలీ పట్టించుకోరనీ, పిల్లలని గాలికొదిలేస్తారనీ, అత్త మామలని గ్యారంటీగా ఇంట్లోంచి తరిమేస్తారనీ  అందరికీ ఎందుకంత  నమ్మకం? అమాయకంగా వుండే ముగ్ధలకూ, “అబ్బ! నేను లేకపోతే మా ఇంట్లో వాళ్ళు మంచి నీళ్ళు కూడా తాగలేరొదినా” అని మురిపెంగా విసుక్కునే స్త్రీలకీ వున్న ఆదరణా, ఫాలోయింగూ, ధైర్యంగా వుంటూ తమ నిర్ణయాలు తామే తీసుకునే తెలివైన ప్రొఫెషనల్ స్త్రీలకి వుండదు.

అసలు ఏ మనిషికైనా వృత్తి ఎందుకు? వృత్తిలో ఒక మనిషి పొందాలనుకునేది ఏమిటి? ఆ పొందాలనుకునే విషయాలు ఆడవాళ్ళకీ మగవాళ్ళకీ వేర్వేరు గా వుంటాయా?

ఆడవాళ్ళకీ మగవాళ్ళకీ తేడా ఏమిటి?- ప్రకృతి నిర్దేశించిన ధర్మాలకనుగుణంగా ఇద్దరికీ వేర్వేరు శరీర నిర్మాణాలూ, వేర్వేరు జెనెటిక్ కోడింగులూ, సంఘంలో, కుటుంబంలో నిర్వహించవలసిన వేర్వేరు బాధ్యతలూ, అన్నీ అందరికీ తెలిసినవే. వీటి అధారంగా ఆడా-మగా ఒక్కటే అని ఎవ్వరం అనలేము. అయితే అవసరాలు మాత్రం ఇద్దరికీ ఒక్కటే. ఆకలి దప్పికా మొదలైన శారీరక అవసరాలతో పాటు, ప్రేమించబడాలీ, గౌరవించబడాలీ అన్న ఆశా, ఐడెంటిటీ కొరకూ, గుర్తింపు కొరకూ వెంపర్లాటా, తమని తాము నిరూపించుకోవాలన్న ఆసక్తీ ఇవన్నీ ఆడా మగా అందరికీ వుంటాయి.

మగవాడికి ప్రకృతి కుటుంబాన్ని పోషించుకునే బాధ్యత ఇస్తే, కుటుంబానికి కావల్సిన అవసరాలు (మానసికమైన అవసరాలూ, తిండీ, ఆరోగ్యమూ చూసుకోవటం వంటివి) తీర్చే బాధ్యత ఆడదానికి అప్పగించింది.

ఆ రకంగా ఆలోచిస్తే వృత్తి మనకి మొదట పొట్ట నింపుకోవటానికి. అవునా? అయితే ఒక ధనికుడైన మగవాణ్ణీ, లేదా తర తరాల ఆస్తి వున్న మగవాణ్ణీ ఏ పనీ లేకుండా ఇంట్లో వుంటే సంఘం హర్షించదు. “నీకు కడుపు నిండి పోయింది కాదా? ఇంకా మళ్ళీ ఇంకో వృత్తెందుకూ?” అని మనం ప్రశ్నించం. ఎందుకంటే వృత్తికి పొట్ట నింపే లక్షణమే కాక ఇంకా చాలా వున్నాయి. అంతెందుకు, మగవాడు “నా బాధ్యత కుటుంబం పొట్ట నింపటం వరకే, అంతకు మించి నేనేమీ పెట్టుకోను,” అని చేతులు ముడుచుకుని వుంటున్నాడా? లేదు, తన స్వధర్మం తో పాటు, సంగీతమనీ, సాహిత్యమనీ, ఫిలాసఫీ అనీ, కళలనీ తనని తను ఎక్స్ప్లోర్ చేసుకుంటూనే వున్నాడు, చేసుకోవాలి కూడా.

ఆడవాళ్ళైనా అంతే! కేవలం కుటుంబంకోసమే కాకుండా మిగతా విషయాలకీ, ఆసక్తులకీ ఉపయోగించుకోదగ్గ శక్తి యుక్తులు ఆడవాళ్ళ దగ్గరా వుంటాయి. ఆ శక్తి యుక్తులనుపయోగించుకుంటూ సంఘంలో తమదైన గుర్తింపు పొందాలన్న తపనా వుంటాయి. (మగవాళ్ళకి లాగే!). అంతే కానీ, నువ్వు ఇంటి పట్టునే వుండి, నీ తెలివి తేటలనీ సమయాన్ని, ఇంకా ఇడ్లీలు ఎలా మెత్తగా వొండొచ్చు, ఇంట్లో వాళ్ళకి ఉపచర్యలు ఎంత బాగా చేయ్యొచ్చు, అన్న ప్రశ్నలకే వాడుకో. సాయంత్రం మేమొచ్చే సమయానికి గుమ్మం దగ్గర ఎదురు చూస్తూనే వుండు అనటం ఏమంత న్యాయం? అలా వుండే ఆడవాళ్ళని తప్పు పట్టటంలేదు నేను. అందరు ఆడవాళ్ళూ అలా వుంటేనే సంఘానికీ, కుటుంబానికీ క్షేమం అన్న ప్రతిపాదనని తిరస్కరిస్తున్నాను.

ఆడవాళ్ళు ఇల్లు వదిలేసి ఉద్యోగాలకి వెళ్తే సంఘంలో నేరాల సంఖ్య పెరుగుతుందన్న అసందర్భమైన ప్రతిపాదన చాలా సార్లు వినపడుతుంది.. రెండు తరాల కింద స్త్రీలంతా ఇంటి పట్టునే వున్నారు. మరి అప్పుడు నేరాల సంఖ్య సున్నా అయిందా? సంఘంలో నేరాలు పెరగటానికి వస్తు సంస్కృతీ, వెర్రి తలలు వేస్తున్న మీడీయా, మితిమీరిన ఆత్మ పరాయణత్వం ఇంకా చాలా చాలా కారణాలు వున్నాయి. అవన్నీ వదిలేసి “ఆడవాళ్ళు ఉద్యోగాల వెంట పరిగెత్తితే ఇంతే మరి” అనే సన్నాయి నొక్కులు వింటే విసుగు కాక ఇంకేం వస్తుంది?

చాలా కథల్లో (చాలా ఏమిటి, దాదాపు అన్ని కథల్లోనూ!) ఉద్యోగాల వెంట పరిగెత్తే స్త్రీలని డబ్బు వెంట పరిగెత్తే వాళ్ళు గానూ, కుటుంబాన్ని నిర్లక్ష్యం చేసే వాళ్ళ్ళుగానో, అత్త మామలని తరిమేసే రకాలుగానో (ఈ మధ్య వీళ్ళు బహుశా సినిమా హీరోయిన్ల కంటే పాప్యులర్ అనుకుంటా!) చూపిస్తారు. ఆర్ధిక స్వాతంత్ర్యమూ, సెల్ఫ్-ఎక్స్ప్రెషనూ దొరికితే స్త్రీలు కుటుంబాలకి విలువ ఇవ్వరన్న అపోహ ఇంకా రచయితలని వదులుతున్నాట్టు లేదు. ఆర్ధిక స్వాతంత్ర్యమూ, వ్యక్తిత్వమూ వుండి, స్వేఛ్ఛా ప్రియురాలూ అయిన స్త్రీ పురుషుణ్ణి గౌరవించదన్న అపోహ మనని ఎప్పటికి వొదులుతుందో ఏమో! నిజానికి తనకంటూ ఒక వ్యక్తిత్వమూ, స్వేఛ్ఛా, స్వయం నిర్ణయాధికారమూ వున్న మనిషే (ఆడైనా- మగైనా!) పక్క మనిషికి గౌరవం ఇస్తాడు/ఇస్తుంది!

వృత్తిని ప్రేమిస్తూ, ఉద్యోగాన్నీ, ఇంటి బాధ్యతలనీ సమానంగా చాకచక్యంతో నిర్వహించుకుంటూ, టైం మేనేజ్ మెంటుని ఇరవై నాలుగ్గంటలూ అమలులో వుంచుతూ వుండే స్త్రీల గురించి నాకు తెలిసినంతవరకూ పాజిటివ్ గా చూపిస్తూ వచ్చిన కథ ఒక్కటైనా లెదు. (నేనైతే చదవలేదు!) కానీ అలాటి ఆడవాళ్ళూ ఉన్నారు! అలాటి భార్యల వ్యక్తిత్వాలని అప్రీషియేట్ చేస్తూ వాళ్ళకి సహకరించే భర్తలూ వున్నారు. అలాటి స్త్రీ పురుషులకి సాహిత్యంలో ఎటువంటి చోటూ వున్నట్టు కనపడదు